W sprawach cywilnych pismem wszczynającym postępowanie przed Sądem jest pozew,który musi spełniać określone warunki formalne. Na mocy ustawy z dnia 4 lipca 2019r. przepisy dotyczące warunków formalnych pozwu zostały zmienione w istotny sposób. Zmiany te w większości obowiązują nie tylko profesjonalistów (adwokatów, radców prawnych), ale wszystkich, którzy samodzielnie składają pozew do Sądu. Zmiany obowiązują od dnia 7 listopada 2019r.
Art. 126.[Ogólne warunki pism procesowych]
§ 1. Każde pismo procesowe powinno zawierać:
1) oznaczenie sądu,do którego jest skierowane;
2) imiona i nazwiskalub nazwystron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;
3) oznaczenie rodzaju pisma;
4) osnowę wniosku lub oświadczenia;
5) w przypadku gdy jest to konieczne do rozstrzygnięcia co do wniosku lub oświadczenia – wskazanie faktów, na których strona opiera swój wniosek lub oświadczenie, oraz wskazanie dowodu na wykazanie każdego z tych faktów;
6)podpisstrony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
7) wymienienie załączników.”
§ 1 1. Do pisma procesowego dołącza się załącznikiwymienione w tym piśmie.
§ 2.Gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie przedmiotu sporuoraz:
1) oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedzibyi adresystron albo, w przypadku gdy strona jest przedsiębiorcą wpisanym do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – adres do korespondencji wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej,
1 1) oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy przedstawicieli ustawowych i pełnomocników stron,
2) numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) lub numer identyfikacji podatkowej (NIP) powoda będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go nie mając takiego obowiązku lub
3) numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku – numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP powoda niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania.
§ 2 1. Dalsze pisma procesowe, poza elementami określonymi w § 1, powinny zawierać sygnaturę akt.
Art. 126 1. [Obowiązek podania wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia]
§ 1. W każdym piśmie należy podać wartość przedmiotu sporulub wartość przedmiotu zaskarżenia, jeżeli od tej wartości zależy właściwość rzeczowa sądu, wysokość opłaty lub dopuszczalność środka odwoławczego, a przedmiotem sprawy nie jest oznaczona kwota pieniężna.
§ 2. Pisma dotyczące części przedmiotu sporu lub zaskarżenia podlegają opłacie tylko w stosunku do wartości tej części.
§ 3. Wartości przedmiotu sporu lub zaskarżenia podaje się w złotych, zaokrąglając w górę do pełnego złotego.
W prawym górnym rogu pisma warto także oznaczyć miejsceoraz datęjego sporządzenia (np. Gdańsk, dnia 7 listopada 2019r.).
OZNACZENIE SĄDU– pozew składamy do Sądu Rejonowego lub Okręgowego, w zależności od przedmiotu sprawy lub wartości przedmiotu sporu. Sądy Okręgowe rozpatrują sprawy o prawa majątkowe (w tym roszczenia pieniężne), gdy wartość przedmiotu sporu przekracza75.000 złotych, jak również inne wymienione w ustawie (np. sprawy o rozwód, sprawy o prawa autorskie).
Zasadą jest, że pozew składamy w Sądzie, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania. Od zasady tej są oczywiście wyjątki, które umożliwiają wytoczyć powództwo w innym mieście (np. sprawy dotyczące dzieci, alimentów – w miejscu zamieszkania dziecka).
Oprócz określenia nazwy i miejscowości Sądu, należy także wskazać nazwę Wydziału Sądu, do którego kierujemy sprawę (tj. wydział cywilny, wydział karny, wydział rodzinny).
Adres Sądu oraz inne szczegółowe informacje dotyczące spraw jakimi się zajmuje można znaleźć zazwyczaj na stronach internetowych poszczególnych Sądów.
OSNOWĘ WNIOSKU lub OŚWIADCZENIAstanowi jego merytoryczna treść. Należy wskazać o co wnosimy, jakie jest nasze żądanie wobec drugiej strony.
WSKAZANIE FAKTÓW i DOWODÓW– jest to nowywarunek formalny pozwu. Treść zmienionego przepisu wyraźnie wskazuje, iż koniczne jest wyszczególnienie konkretnych faktów, które w naszej ocenie mają znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Zaś każdy z tych faktów z osobna należy poprzeć konkretnym dowodem. Nie jest zatem wystarczające ogólne uzasadnienie naszego żądania i powołanie się na listę dowodów i załączników. Podobne rozwiązanie zawarte jest obecnie w formularzach pozwu w postępowaniu uproszczonym, gdzie każda okoliczność faktyczna musi być poparta odrębnie wskazanym dowodem. Jest to z pewnością utrudnienie dla osób nie zajmujących się prawem na codzień, a zapewnić ma większą przejrzystośc pozwu i ułatwić Sądowi przygotowanie posiedzenia przygotowawczego i planu rozprawy (nowych instytucji w postępowaniu cywilnym, które zostaną opisane przeze mnie w kolejnych wpisach).
WARTOŚĆ PRZEDMIOTU SPORU– to wartość dochodzonego w procesie roszczenia oznaczona kwotą pieniężną. Od wartości przedmiotu sporu należy odróżnić wartość przedmiotu zaskarżenia, czyli wartość roszczeń dochodzonych w drodze środków zaskarżenia, która nie może przekraczać wartości przedmiotu sporu. Wartość przedmiotu sporu (lub zaskarżenia) podaje się w walucie polskieji zaokrągla się w górę do pełnego złotego. Wartość przedmiotu sporu wskazujemy z prawej strony po oznaczeniu Sądu oraz stron (np. w sprawach o alimenty wartością przedmiotu sporu jest suma alimentów za jeden rok np. WPS: 12.000 złotych (słownie: dwanaście tysięcy złotych)).
Poza powyższymi warunkami, pozew musi spełniać jeszcze szczególne warunki wskazane w art. 187 k.p.c.,którego brzemiennie także zmieniła ustawa z dnia 4 lipca 2019r.
Art. 187 k.p.c.[Treść pozwu]
§ 1. Pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego, a nadto zawierać:
1) dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna;
11) oznaczenie daty wymagalnościroszczenia w sprawach o zasądzenie roszczenia;
2) wskazaniefaktów, na których powód opiera swoje żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu;
3) informację, czy strony podjęły próbę mediacjilub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia.
§ 2. Pozew może zawierać wnioski o zabezpieczenie powództwa, nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności i przeprowadzenie rozprawy w nieobecności powoda oraz wnioski służące do przygotowania rozprawy, a w szczególności wnioski o:
1) wezwanie na rozprawę wskazanych przez powoda świadków i biegłych;
2) dokonanie oględzin;
3) polecenie pozwanemu dostarczenia na rozprawę dokumentu będącego w jego posiadaniu, a potrzebnego do przeprowadzenia dowodu, lub przedmiotu oględzin;
4) zażądanie dowodów znajdujących się w sądach, urzędach lub u osób trzecich, wraz z uprawdopodobnieniem, że strona sama nie może ich uzyskać.
Powyższy przepis w dotychczasowym brzmieniu wskazywał w § 1 pkt 2 na „okoliczności faktyczne”. Obecnie należy natomiast wskazywać FAKTY, na których opieramy swoje żądanie. Jest to pojęcie bardziej konkretne, sugeruje konieczność większego uszczegółowienia podawanych przez nas informacji o stanie faktycznym danej sprawy.
Kolejna zmiana dotyczy dołączanych do pozwu dowodów. Obecnie nie jest wystarczające powołanie się w pozwie na inną sprawę sądową lub administracyjną poprzez podanie jej sygnatury oraz danych sądu/urzędu. W pierwszej kolejności musimy podjąć próbę uzyskania z akt takiej sprawy niezbędnych według nas dokumentów, które mogą mieć znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy objętej pozwem. Dopiero niemożność samodzielnego pozyskania takich dokumentów pozwoli nam na zawnioskowanie, by Sąd przeprowadził dowód z dokumentów znajdujących się w aktach innej sprawy. Musimy jednakże uprawdopodobnić, iż nie mogliśmy pozyskać ich samodzielnie.
PRÓBA MEDIACJI– w każdym pozwie należy zawrzeć oświadczenie dotyczące przeprowadzonej mediacji bądź przyczyn dla których jej nie podjęto. Jest to wymóg formalny pozwu, który może skutkować jego zwrotem. Warto o tym pamiętać. Dlatego też tak ważne jest skierowanie do drugiej strony sporu pisma/wezwania, zanim złożymy pozew do sądu. Daje to szansę na pozasądowe rozwiązanie sporu, jak również chroni nas przed zwrotem pozwu przez Sąd.
Zgodnie z nowym art. 1861 k.p.c., Pismo, które zostało wniesione jako pozew, a z którego nie wynika żądanie rozstrzygnięcia sporu o charakterze sprawy cywilnej, przewodniczący zwraca wnoszącemu bez żadnych dalszych czynności, chyba że wyjątkowe okoliczności uzasadniają nadanie mu biegu.
Pozew stanowi najistotniejsze pismo w sprawie cywilnej, dlatego warto poświęcić więcej uwagi i czasu na jego sporządzenie. Nie jest bowiem możliwe uzupełnienia naszego stanowiska, powoływania się na kolejne fakty, dowody, jeżeli było to możliwe już na etapie wnoszenia pozwu. Treść pozwu i dołączone do niego dowody (załączniki) będą stanowiły podstawę późniejszego rozstrzygnięcia pozwu. Aktualnie przepisy zmierzają do przyspieszenia procesu, co obliguje nas do niezwykle precyzyjnego i przemyślanego formułowania żądań pozwu oraz wszystkich pozostałych jego elementów.
